“मेयर बालेनको कार्यालय बहिष्कार : गुरागाईंको हाजिरीले भित्र्यायो महानगरमा सन्नाटा”
काठमाडौं, चैत २८ –
काठमाडौं महानगरपालिकामा पछिल्लो समय देखिएको आन्तरिक विवाद सार्वजनिक प्रशासनमा गम्भीर मोड लिएको छ । विवादको केन्द्रमा छन् मेयर बालेन्द्र शाह (बालेन) र प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत सरोज गुरागाईं। साढे तीन महिनापछि गुरागाईंको कार्यालयमा पुनः हाजिरीसँगै, मेयर बालेन भने कार्यलय प्रबेश नगरी ‘साइलेंट प्रतिकार’को बाटो रोजिरहेका छन् ।
विवादको सुरुवात: ‘नक्सा पास’को प्रकरण
स्रोतका अनुसार, काठमाडौं भ्यु टावरको नक्सा ‘गैरकानुनी’ तवरले पास गरिएको भन्दै मेयर बालेनले प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत सरोज गुरागाईंप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै उनलाई अघोषित रूपमा ‘निलम्बन’मा राखेका थिए। गुरागाईंलाई कार्यालय छिर्नै नदिने उद्देश्यले बालेनले नगरप्रहरीसमेत परिचालन गरेका थिए। यो कदमले एकातिर बालेनलाई दृढ अडान भएको नेताका रूपमा चित्रण गर्यो भने अर्कातिर कार्यशैलीप्रति प्रश्नचिन्ह पनि खडा गर्यो।
चार महिनापछि फर्किए गुरागाईं, बालेन भने बेपत्ता
लगातारको राजनीतिक र प्रशासनिक दबाबपछि गुरागाईं २१ चैतमा कार्यलयमा पुनः हाजिर भए। उपमेयर सुनीता डङ्गोल, वडाध्यक्षहरू, महानगरका कर्मचारीहरू र संघीय सरकारसम्मको दबाब गुरागाईंको पक्षमा परेपछि उनी फर्कन सफल भए। तर, गुरागाईंको पुनरागमनसँगै मेयर बालेन भने कार्यलय आउन छाडे। २१ चैतदेखि बालेन न कार्यलय आएका छन्, न त कुनै सार्वजनिक बैठकमा सहभागी भएका छन्।
स्रोतका अनुसार, उनी अहिले ‘घरमै हुने वा बाह्य अनुगमनमा जाने’ रणनीतिमा छन्। २७ चैतमा उनी भैरवहिटीको अवलोकनमा देखिएका थिए, तर त्यो पनि कार्यलयकै औपचारिकता बाहिरको गतिविधि थियो ।
महानगरभित्र दुई ध्रुव: बालेन एक्लिएका ?
बालेनको अडानप्रति प्रारम्भिक रूपमा केही समर्थन देखिए पनि, समय बित्दै जाँदा महानगरभित्र अधिकांश जनप्रतिनिधि र कर्मचारी गुरागाईंको हाजिरी पक्षमा देखिन थालेका छन्। उपमेयर डङ्गोलले समेत ‘सहकार्य’ र ‘सहिष्णुता’को बाटो रोज्नुपर्ने संकेत दिएकी छन् ।
गुरागाईं हाजिर भएपछि बालेनले जुन शैलीमा आफुलाई अलग राखेका छन्, त्यसले उनले व्यवस्थापनभन्दा बढी व्यक्तिगत ‘ईगो’लाई प्राथमिकता दिएको आभास गराएको छ। कतिपयले त ‘बालेनको यो शैली लामो समयसम्म टिकाउ हुँदैन’ भन्ने टिप्पणीसमेत गरिरहेका छन् ।
अबको बाटो: गुरागाईं सरुवा हुने कि बालेन फर्किने ?
वर्तमान अवस्थाले दुईवटा सम्भावनाको संकेत गरेको छ — या त गुरागाईंलाई पुनः अन्यत्र सरुवा गरिनेछ, या मेयर बालेन आफैँ कार्यलय फर्किनेछन्। तर, दुवै सम्भावना सहज छैन। संघीय सरकारको स्वीकृति बिना प्रमुख प्रशासकीय अधिकृतको सरुवा असम्भवप्रायः छ। उता, बालेनको अडान पनि कुनै हल्को उर्जा होइन — उनी सामाजिक सञ्जालमार्फत निरन्तर आफ्नो पक्षमा जनमत निर्माण गर्न सक्ने प्रभावशाली पात्र मानिन्छन् ।
जनताको नजरमा बालेनको ‘अडान’
बालेनलाई काठमाडौंवासीले स्वतन्त्र उम्मेदवारका रूपमा अत्याधिक मत दिएर जिताएका थिए। उनको ‘सिस्टमिक कुरूपता विरुद्धको लडाई’ले धेरैको समर्थन जितेको थियो। तर पछिल्लो समय, यही अडान कार्यलयको संचालनमा अवरोधको कारण बन्न थालेको देखिन्छ। जनप्रतिनिधि भएपछिको जिम्मेवारी, अडान मात्र होइन, समाधान निकाल्ने हो भन्ने पक्ष बलियो बन्दै गएको छ ।
निष्कर्ष: महानगरको नेतृत्वमा अब के मोड आउँछ ?
काठमाडौं महानगरपालिकामा नेतृत्व संकटको अवस्था देखिँदैछ । जहाँ एकातिर कर्मचारी र जनप्रतिनिधिहरू ‘सहकार्य’को बाटो खोजिरहेका छन्, उता मेयर बालेन ‘विरोध’को बाटोमा छन्। अब यो सङ्घर्षको समाधान कसरी हुन्छ भन्ने प्रश्नले राजधानीको भविष्यको गति निर्धारण गर्नेछ । यदि गुरागाईंको सरुवा नभए बालेन कार्यलय फर्कने छैनन् भने, बालेनको अनुपस्थितिमा महानगर कसरी अगाडि बढ्छ? अनि, बालेनको अडान के साँच्चै नै ‘सुधार’को पक्ष हो, या ‘एकल स्वार्थ’को परिणाम ? समयले यी सबै प्रश्नको उत्तर दिनेछ — तर अहिलेको लागि, काठमाडौं महानगरपालिका नेतृत्वविहीनजस्तै देखिएको छ ।
